Béo phì hiện đang là vấn đề nghiêm trọng tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến diện mạo mà còn tạo ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây béo phì là cách hiệu quả để phòng tránh tình trạng này. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về những nguyên nhân phổ biến và các dấu hiệu nhận biết béo phì, giúp bạn có những bước đi đúng đắn trong việc cải thiện sức khỏe của mình.

Béo Phì Là Gì? Dấu Hiệu Nhận Biết

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), béo phì được định nghĩa là tình trạng tích tụ chất béo quá mức gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Để xác định tình trạng béo phì, người ta thường sử dụng chỉ số khối cơ thể (BMI), được tính bằng cách lấy cân nặng chia cho bình phương chiều cao. Nếu BMI của bạn vượt quá 25, bạn sẽ được chẩn đoán là béo phì.

Các dấu hiệu nhận biết béo phì bao gồm:

• Thay đổi cân nặng trong thời gian ngắn.
• Thường xuyên bị đau đầu gối.
• Hay cảm thấy đau bụng.
• Gặp khó khăn khi vận động.
• Thường xuyên bị khó thở khi ngủ.
• Dễ nổi mụn hoặc gặp các vấn đề liên quan đến da như rạn da, sạm màu hoặc ngứa ngáy.
• Suy giảm sức khỏe tâm lý.

Khi nhận thấy những triệu chứng này, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ.

Nguyên nhân gây béo phì

Nguyên Nhân Gây Béo Phì

Có rất nhiều nguyên nhân gây béo phì ở trẻ em và người lớn. Tuy nhiên, lý do chính dẫn đến tình trạng này thường là do sự mất cân bằng giữa năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu thụ.

Do Yếu Tố Di Truyền

Các gene thừa hưởng từ cha mẹ có ảnh hưởng lớn đến lượng mỡ dự trữ trong cơ thể bạn. Nhiều nghiên cứu cho thấy yếu tố di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh béo phì. Tuy nhiên, ngoài yếu tố gene, thói quen ăn uống giống nhau trong gia đình cũng có thể góp phần vào tình trạng béo phì.

Do Lối Sống Không Phù Hợp

Chế Độ Dinh Dưỡng Không Lành Mạnh

Một số tác nhân dưới đây góp phần làm tăng cân của bạn:

• Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn hoặc thức ăn nhanh.
• Sử dụng các thức uống có hàm lượng calo cao như nước ngọt, đồ uống có cồn,…
• Ít ăn trái cây, rau củ.

Chế độ ăn không lành mạnh

Thiếu Vận Động

Nếu bạn có lối sống ít vận động, khả năng béo phì của bạn sẽ cao hơn bình thường. Khi năng lượng không được đốt cháy thông qua các hoạt động thể chất, phần dư thừa sẽ tích tụ dưới dạng mỡ thừa.

Nghiên cứu cho thấy thời gian ngồi trước máy tính có liên quan đến lượng cân nặng tăng thêm. Để phòng tránh béo phì, bạn nên cố gắng vận động thay vì chỉ ngồi một chỗ.

Do Mắc Các Bệnh Nền Hoặc Tác Dụng Phụ Của Thuốc

Một số thuốc hoặc bệnh lý có thể là nguyên nhân gây béo phì:

• Hội chứng Cushing.
• Viêm khớp: tình trạng này làm giảm hoạt động của các chất nên dẫn đến tăng cân.
• Tác dụng phụ của các loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, điều trị đái tháo đường, corticoid hoặc thuốc chống co giật. Tuy nhiên, cân nặng sẽ trở lại bình thường khi bạn ngừng sử dụng thuốc.

Yếu Tố Tuổi Tác

Béo phì có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào. Tuy nhiên, khi lớn tuổi, các hormone thay đổi có thể khiến bạn dễ béo phì hơn. Ngoài ra, lượng cơ thể thường giảm khi bạn già đi. Hiện tượng này sẽ làm giảm sự chuyển hóa trong cơ thể và khiến bạn tăng cân.

Các Ảnh Hưởng Khác

Mang Thai

Tình trạng tăng cân thường xảy ra trong giai đoạn mang thai. Tuy nhiên, nhiều phụ nữ cảm thấy khó khăn để giảm cân sau khi sinh. Theo các bác sĩ, cho con bú là cách tốt nhất để đưa cân nặng trở lại bình thường.

Ngừng Hút Thuốc

Việc cai nghiện thuốc lá có liên quan đến sự tăng không kiểm soát của cân nặng. Do đó, khi muốn bỏ thuốc, hãy nhờ bác sĩ hỗ trợ để có được kế hoạch giảm cân phù hợp.

Thiếu Ngủ

Khi không ngủ đủ giấc, các hormone trong cơ thể sẽ bị rối loạn và làm tăng cảm giác thèm ăn. Bạn có thể rất muốn ăn những món có nhiều chất béo và tinh bột. Từ đó, béo phì dễ xảy ra.

Căng Thẳng Kéo Dài

Khi stress, bạn có xu hướng tìm đến đồ ăn để giải tỏa căng thẳng. Do đó, những người thường xuyên rơi vào trạng thái stress sẽ có cân nặng cao hơn người bình thường.

Rối Loạn Hệ Vi Sinh Đường Ruột

Hệ vi khuẩn đường ruột bị ảnh hưởng bởi thức ăn hàng ngày. Những vi khuẩn này có thể làm bạn tăng cân hoặc khó giảm cân hơn bình thường.

Cách Điều Trị Béo Phì

Béo phì không chỉ là vấn đề ở trẻ em mà còn là nỗi lo của nhiều người trưởng thành. Theo các bác sĩ, cách để điều trị tình trạng này tốt nhất là dựa trên nguyên nhân gây béo phì.

Thay Đổi Chế Độ Ăn

Các chuyên gia dinh dưỡng đưa ra những nguyên tắc chung để xây dựng thực đơn cho người béo phì như sau:

• Giảm lượng thức ăn đã qua chế biến hoặc chứa nhiều đường và chất béo.
• Tăng cường tiêu thụ ngũ cốc nguyên hạt và các thực phẩm giàu chất xơ như trái cây, rau quả.
• Chọn những món ăn chứa ít calo.
• Không nên ép bản thân vào chế độ ăn kiêng quá nghiêm ngặt vì có thể dẫn đến thiếu vitamin hoặc mắc các bệnh lý khác.

Ở những trường hợp béo phì nặng, bạn nên giảm cân dưới sự giám sát của bác sĩ để đảm bảo an toàn.

Tăng Cường Hoạt Động Thể Chất

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến khích bạn nên vận động nhẹ nhàng trong 60 – 90 phút mỗi ngày trong tuần. Những bài tập phù hợp để bắt đầu bao gồm:

• Đi bộ.
• Đạp xe nhanh hoặc chạy bộ.
• Đi thang bộ thay vì thang máy.
• Đi bộ ngắn thay vì đi xe.
• Làm việc nhà, làm vườn hoặc dắt chó đi dạo.

Tăng cường hoạt động thể chất

Dùng Thuốc

Trong một vài trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc để hỗ trợ quá trình giảm cân của người bệnh. Thuốc thường được kê là Orlistat (Xenical).

Tuy nhiên, tác dụng phụ thường gặp là triệu chứng trên hệ tiêu hóa như tăng hoặc giảm tần suất đại tiện. Thuốc cũng có thể ảnh hưởng đến hệ hô hấp, cơ viêm khớp hoặc gây đau đầu.

Phẫu Thuật

Phẫu thuật giảm cân là hình thức tiêu phẫu loại bỏ một phần dạ dày hoặc ruột non để cơ thể không tiêu thụ nhiều thức ăn hoặc hấp thụ nhiều calo. Y học hiện nay có 2 loại phẫu thuật chính:

• Phẫu thuật làm nhỏ dạ dày.
• Phẫu thuật nối tắt dạ dày.

Tùy theo từng đối tượng, bác sĩ sẽ cho phép phẫu thuật hoặc không.

Chúng ta vẫn còn nhiều điều chưa hiểu rõ về tác hại của bệnh béo phì. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa thực sự hiểu rõ về tình trạng này. Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn nhận biết thêm về những nguyên nhân gây béo phì để từ đó biết cách phòng tránh hiệu quả.