Trong những năm gần đây, tỷ lệ béo phì đang gia tăng nhanh chóng, đặc biệt tại các khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Điều này đã trở thành vấn đề đáng báo động do những tác hại nghiêm trọng mà béo phì có thể gây ra cho sức khỏe của con người. Hãy cùng tìm hiểu về những triệu chứng, tác động cũng như các biện pháp phòng ngừa tình trạng này.
Khi nào bạn cần lo ngại về tình trạng béo phì?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, béo phì được định nghĩa là tình trạng mà lượng mỡ tích tụ trong cơ thể vượt quá mức cho phép. Dưới đây là một số triệu chứng cho thấy bạn có thể đang mắc chứng béo phì:
- Khó ngủ, thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, thậm chí khó thở khi ngủ.
- Xuất hiện cảm giác đau ở các khớp, đau lưng hoặc đau đầu gối.
- Thường xuyên cảm thấy nóng và ra nhiều mồ hôi.
- Gặp vấn đề về da như rạn da, da sạm và ngứa ngáy ở vùng bụng.
- Có hiện tượng hụt hơi khi gắng sức.
- Thường phải đối mặt với cảm giác buồn ngủ hoặc mệt mỏi vào ban ngày.
Nếu bạn gặp phải những triệu chứng trên, việc kiểm tra cân nặng để xác định chỉ số khối cơ thể (BMI) là rất cần thiết. Chỉ số BMI được tính bằng cách chia cân nặng (kg) cho bình phương chiều cao (m). Nếu kết quả trên 25, bạn được xác định là có nguy cơ mắc chứng béo phì.
Tác hại của béo phì
Những tác hại của béo phì
Theo các chuyên gia y tế, béo phì là một bệnh lý nguy hiểm và tình trạng này đang ở mức báo động tại Việt Nam. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ các tác hại của béo phì. Béo phì có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như:
Bệnh lý tim mạch
Béo phì là yếu tố nguy cơ dẫn đến các vấn đề về tim mạch. Lượng mỡ dư thừa có thể chuyển vào máu gây rối loạn lipid máu. Nếu không được kiểm soát sớm, hiện tượng này có thể dẫn tới tình trạng cao huyết áp, nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.
Bệnh tiểu đường
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng béo phì và bệnh tiểu đường có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Người béo phì có khả năng cao bị đề kháng insulin, là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh tiểu đường. Tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường ngày càng gia tăng do đó là một trong những tác hại của béo phì nghiêm trọng.
Các bệnh lý xương khớp
Khi lượng mỡ dư thừa trong cơ thể tăng lên, áp lực lên các khớp sẽ gia tăng mạnh mẽ. Điều này có thể dẫn đến thương tổn các khớp, đặc biệt là khớp gối và cột sống. Ngoài ra, người béo phì cũng dễ mắc bệnh gout hơn người bình thường.
Các bệnh lý tiêu hóa
Lượng mỡ dư thừa ở người béo phì thường bám vào quai ruột và làm tăng nguy cơ ung thư ở người bệnh, nhất là ung thư đại tràng. Mỡ còn có thể tích tụ ở gan và gây bệnh gan nhiễm mỡ.
Các bệnh lý đường hô hấp
Béo phì khiến mức độ oxy trong cơ thể giảm hoặc gây ảnh hưởng đến việc điều chỉnh của cơ quan hô hấp. Trong một số trường hợp, bệnh có thể dẫn đến rối loạn nhịp thở hoặc ngưng thở khi ngủ.
Suy giảm trí nhớ
Béo phì có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh của cả trẻ em và người trưởng thành. Trẻ béo phì thường kém linh hoạt và có chỉ số thông minh thấp hơn bình thường. Người lớn béo phì cũng có nguy cơ cao đối mặt với chứng suy giảm trí nhớ Alzheimer nhiều lần hơn so với người khỏe mạnh.
Rối loạn nội tiết tố
Tình trạng này thường xảy ra ở nữ giới. Phụ nữ có cân nặng tăng cao dễ mắc phải rối loạn kinh nguyệt, buồng trứng đa nang hoặc vô sinh. Trẻ sinh ra cũng có khả năng béo phì do di truyền từ người mẹ.
Tăng nguy cơ ung thư
Các nghiên cứu cho thấy ung thư và béo phì có liên quan chặt chẽ với nhau. Đây cũng là một điều đáng lo ngại trong số các tác hại của béo phì. Các loại ung thư mà người béo phì có nguy cơ mắc phải bao gồm ung thư thực quản, tử cung, gan mật,…
Tạo tâm lý mặc cảm, dễ bị stress
Béo phì ảnh hưởng đến thẩm mỹ, khiến người bệnh dễ bị tự ti về ngoại hình. Do đó, họ thường có xu hướng trốn tránh giao tiếp, dễ mắc bệnh tâm lý như trầm cảm, rối loạn lo âu,… Tác động này còn ảnh hưởng lớn đến những trẻ béo phì ở độ tuổi vị thành niên. Trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc hòa nhập với bạn bè cùng trang lứa do mặc cảm về ngoại hình.
Tác hại của béo phì
Cách điều trị và phòng ngừa béo phì
Để tránh những biến chứng của béo phì xảy ra, bác sĩ khuyên bạn nên điều trị tình trạng này càng sớm càng tốt. Ở giai đoạn đầu, bạn có thể điều chỉnh cân nặng về bình thường bằng phương pháp thay đổi lối sống. Chính vì vậy, lời khuyên của bác sĩ thường dành cho những bệnh nhân béo phì là: xây dựng chế độ ăn uống và tập luyện lành mạnh.
Chế độ ăn uống lành mạnh
Để điều trị và phòng ngừa các tác hại của béo phì, bạn nên tuân thủ những quy tắc ăn uống và xây dựng thực đơn cho người béo phì sau:
- Chia nhỏ các bữa ăn để dễ kiểm soát lượng thức ăn nạp vào.
- Tập thói quen ăn chậm, nhai kỹ.
- Lựa chọn các thực phẩm giàu chất xơ như trái cây, rau xanh,…
- Hạn chế các thực phẩm nhiều dầu mỡ hoặc hóa học.
- Ưu tiên những thực phẩm nguyên hạt như ngũ cốc, gạo lứt, ngô, khoai,…
- Kiểm tra hàm lượng calo của các loại thực phẩm trước khi đưa vào thực đơn hàng ngày. Ưu tiên những thực phẩm có hàm lượng calo thấp.
Người béo phì nên ăn nhiều trái cây và rau củ
Tăng cường vận động
Tập thể dục không chỉ giúp giảm cân mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của bạn. Các bác sĩ khuyên bạn nên dành ra ít nhất 30 phút mỗi ngày để tập luyện. Nếu muốn giảm cân nhanh chóng, bạn có thể áp dụng các bài tập cường độ cao như aerobic, bơi lội hoặc cardio.
Tuy nhiên, nếu có các bệnh nền khác, bạn nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để xây dựng kế hoạch tập luyện phù hợp. Điều quan trọng là bạn nên cố gắng vận động thay vì chỉ ngồi yên một chỗ.
Dùng thuốc
Ở các trường hợp béo phì nặng hơn, bác sĩ thường chỉ định dùng thuốc. Một số loại thuốc thường dùng là orlistat, phentermine hoặc liraglutide. Tuy nhiên, bệnh nhân cần kết hợp với các phương pháp thay đổi lối sống để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Béo phì không phải là nỗi khổ của riêng ai mà là nỗi lo của toàn xã hội do có nhiều nguyên nhân gây béo phì; và bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào. Vì vậy, hiểu rõ về các tác hại của béo phì sẽ giúp bạn phòng ngừa bệnh một cách chủ động hơn. Bạn nên lắng nghe những lời khuyên của bác sĩ và xây dựng chế độ dinh dưỡng và tập luyện để kiểm soát cân nặng. Nếu gặp khó khăn, hãy nhanh chóng liên hệ bác sĩ để được hỗ trợ giảm cân kịp thời.
